Actualizado en data 26/03/2024

rss
facebook
twitter
mouraGaliciaEncantada
mouraGaliciaEncantada

Muerte alevosa, entierro honorífico de doña Cathalina de San Tiso y novedad prodigiosa, que se admiró en el entierro de su cuerpo

“Se sabe de cierto por testigos de oídas a los de vista que en medio de dicha capilla en la misma tierra, sin piedra ni epitafio iace sepultada Doña Cathalina de San Tiso muger de Vasco das Seijas, señor de San Payo y Mayorazgo de la casa de su ilustre apellido. Cuentase en el Tumbo de este Monasterio de Sobrado (por relación de Fr. Simón Coello de nación portugués monje profeso deste Monasterio, que quando murió tenía 66 de hábito, y 90 de edad, sujeto muy íntegro y religioso, que fue testigo de vista) que el año de 1543...

... Vasco das Seixas ya mencionado, señor de la casa de San Payo distante tres leguas de Sobrado, estaba casado con doña Cathalina de San Tiso gran sierva de Dios y muy noble, la cual era hija de un caballero de Asturias llamado Sancho López de San Tiso.

Vasco das Seixas aborrecía a su muger por parecerle, que no era de tan ilustre sangre como él; tanto odio la tuvo, ya fuese por este motivo o por cegarse de otras pasiones que la procuró la muerte deseando quitarla la vida y la honra a un tiempo; porque publicando motivo falso de adulterio le dio veneno, pero no aviendo tenido este su efecto, y poseído el cada día más y más del demonio executo él por sí mismo la atrocidad en el referido día de Todos los Santos, en que la devota y santa señora aviendo comulgado y confesado en la tarde de dicho día la dio dos mortales puñaladas de las quales murió luego la inocente señora.

Estubo su cuerpo en casa quatro días hasta el domingo quatro de noviembre que casi de noche trajeron su cuerpo para enterrarlo en la Capilla arriba mencionada.....

.... A la sazón era abad de este Monasterio Fr. Lorenzo hijo del Monasterio, el qual cuidadoso de la salud de sus monges hizo quemar hiervas y otras cosas odoríferas para prevenir el contagio que presumió podría suceder por causa de la corrupción del cuerpo de aquella señora, porque como no avía sido embalsamado, y avía estado quatro días por enterrar era de presumir que estuviese corrompido....

....El padre de esta señora aviendo sabido la muerte de su hija, que le dio su marido violentamente, y que este se avía escapado a Portugal, y refugiado en Casa del Duque de Verganza acudió a la Real Audiencia de La Coruña, y se proveyó que viniese a la averiguación el Licenciado Brivesca, y uno de los Alcaldes Mayores de dicha Audiencia. Llegó este señor a este Monasterio acompañado de Ministros y Alabarderos, miércoles 21 del mismo año estando la Comunidad en Vísperas, decretó que se desenterrase el cuerpo, y aviéndose executado vieron y admiraron todos los que presenciaron este acto que tenía el rostro tan hermoso, tan blanco y colorado como leche y rosa, tan sereno que parecía que dormía, sin rastro olor malo, en medio de aver pasado 21 días que avía muerto, y estado 17 debajo de tierra...

....Después de visto esto descubriéronle el pecho vieron, que sobre el tenía los brazos cruzados para cubrir las heridas de las mortales puñaladas que su marido le dio; las quales con particular advertencia estaban embutidas con estopas. Sacaron las estopas, para reconocer las heridas y al mismo tiempo que las sacaron corrio tanta cantidad de sangre tan fresca y colorada, como si el sacarla las estopas, fuera lo mismo que sacarle el puñal luego que la hirió....

.... Este prodigio o este milagro calificó la inocencia, la castidad y virtud de aquella señora, cuio cuerpo con mucho respeto y veneración volvieron a la misma sepultura; consolo a los circunstantes y condenó de inhumano, y traidor a su marido Vasco das Seixas; el qual no quedo sin el pago de su elovosía; porque un mes después, que executó esa maldad con su muger, le mataron a estocadas algunos delos del Duque de Verganza donde él se avía acogido”.

NOTA
Transcribimos literalmente o contido da lenda tal e como figura no Tumbo de Sobrado para non desvirtuar a narración. Atopámola recollida no libro “Historia de Sobrado dos Monxes” de Fernando David Cabanas López (2001 e editado polo Excmo. Concello de Sobrado dos Monxes). Recolleuna no Tumbo I de Sobrado, folio 18. 

Esta é unha historia que coñecemos xa dende a nenez. E é tamén a primeira lenda que nos cativou, cando (aló a finais dos anos 70 e principios dos 80) a escoitamos nas visitas que facíamos ocasionalmente cos nosos pais, en tardes de lecer, á Fortaleza de Xiá, San Paio de Narla, concello de Friol (Lugo). Por aquel entón aínda non estaba funcionando como Museo pero podíase visitar, xa que había unha señora, veciña do lugar, que facía de cicerone (aínda nos lembramos que a señora tiña unha cabra que ía ó carón dela como se dun cadelo se tratase, e que tamén “acompañaba” ós visitantes na subida en rampla ó castelo).

A nos gustábanos moito ir ata Narla tanto por visitar o edificio, como por escoitar por boca da señora que guiaba a visita, a lenda do asasinato e do milagre do corpo incorrupto de dona Catalina. Como rapaces que eramos causábanos unha grande impresión o relato e tamén alimentaba o noso maxín, polo que durante a visita procurabamos  albiscar a pantasma de dona Catalina, en cada unha das estancias da fortaleza.

Esta lenda que xa foi recollida no Tumbo de Sobrado, e publicada por don Ángel del Castillo no ano 1925 co título de “A dona das Torres”, foi posteriormente fabulada por Leandro Carré Alvarellos, no ano 1972 no seu libro “Contos de pantasmas”. No libro de Carré aparece un relato fantástico narrado con certa estética becqueriana, no que fala dun acontecemento escrito en primeira persoa, como se el fose o protagonista.

[Texto remitido por Xurxo Broz e Cristina Vázquez, de Melide (A Coruña). Marzo de 2015]

 

LENDARIO DA TORRE DE XIÁ, SAN PAIO DE NARLA, FRIOL (LUGO)

-A Cova da Serpe de Friol

-A Virxe Catalina da Torre de Xiá (ou de San Paio de Narla) de Friol

-Muerte alevosa, entierro honorífico de doña Cathalina de San Tiso y novedad prodigiosa, que se admiró en el entierro de su cuerpo

-O Pazo de Narla e a traxedia de dona Catarina

-Un fantasma na Torre de San Paio de Narla


Comparte en.

Facebook Twitter Email

Imprimir.

PDF Online

Enviar comentario a este artigo: